Belangrijke inzichten
- Bij het beneficiair aanvaarden van een erfenis ben je alleen aansprakelijk voor schulden tot de waarde van de erfenis. Dit biedt bescherming tegen onverwachte schulden.
- De procedure duurt gemiddeld één jaar en kost tussen €405 en €905, inclusief griffierechten en notariskosten. Daarnaast betaal je erfbelasting.
- De eerste stap bij beneficiaire aanvaarding is een gratis waardebepaling door een makelaar. Zo krijg je vrijblijvend inzicht in de verkoopwaarde van het geërfde huis.
Als je te maken krijgt met een erfenis, kun je deze beneficiair aanvaarden. Maar hoe lang duurt beneficiaire aanvaarding van een erfenis en wat zijn de nadelen en kosten? Lees hoe beneficiair aanvaarden in 2024 werkt en wat jij betaalt.
Wat is een erfenis beneficiair aanvaarden?
Bij beneficiair aanvaarden neem je een erfenis aan onder een speciale voorwaarde: je bent alleen aansprakelijk voor schulden tot de waarde van de erfenis. Zijn er meer schulden dan bezittingen? Dan hoef je niet uit eigen geld bij te betalen.
Stel je voor: je erft het huis van je ouders, maar ontdekt later dat er nog een flinke hypotheekschuld op rust. Met beneficiaire aanvaarding voorkom je dat je plotseling met een hoge schuld blijft zitten.
Vraag jouw gratis waardebepaling aanBij een ervaren makelaar gespecialiseerd in erfenis
Wat is het verschil met zuiver aanvaarden?
Het grote verschil tussen beneficiair en zuiver aanvaarden zit in de aansprakelijkheid voor schulden. Bij zuiver aanvaarden ben je volledig verantwoordelijk voor alle schulden, ook als die hoger zijn dan de erfenis zelf.
Bij beneficiaire aanvaarding bescherm je jezelf. Als de schulden hoger blijken dan de bezittingen, hoef je niet bij te betalen uit je eigen vermogen. Je houdt dan wel niets over aan de erfenis, maar voorkomt financiële problemen.
Wat is beter: zuiver of beneficiair aanvaarden?
Beneficiair aanvaarden is altijd verstandig als je twijfelt over de financiële situatie van de overledene. Bijvoorbeeld als:
- Je de financiële situatie van de overledene niet precies kent
- Er aanwijzingen zijn voor mogelijke schulden
- Je geen financiële risico's wilt lopen
- Je te maken hebt met een complexe erfenis
Zuiver aanvaarden kan interessant zijn als je zeker weet dat de erfenis meer bezittingen dan schulden bevat. Dan is de afwikkeling sneller en goedkoper dan bij beneficiaire aanvaarding.
Vraag jouw gratis waardebepaling aanBij een lokale, ervaren makelaar
Erfenis aanvaarden of verwerpen
Naast het zuiver of beneficiair aanvaarden van de erfenis, kun je deze ook verwerpen. Zowel zuivere aanvaarding als beneficiaire aanvaarding hebben namelijk bepaalde nadelen.
Wat zijn de nadelen van zuiver aanvaarden?
Bij het zuiver aanvaarden van de erfenis ben je onbeperkt aansprakelijk voor alle eventuele schulden. Hierdoor kun je in de financiële problemen komen als je schulden van de overledene uit je eigen vermogen moet betalen.
Daarnaast kun je bijna nooit terugkomen op je keuze om een erfenis zuiver te aanvaarden. Bij uitzondering kun je naar de rechter, maar alleen als er verborgen schulden zijn waarvan je ondanks grondig onderzoek niet had kunnen weten.
Wat zijn de nadelen van beneficiair aanvaarden?
Hoewel beneficiair aanvaarden meer bescherming biedt tegen financiële risico's, kost het je ook meer tijd. Zo moet er een volledige vereffeningsprocedure worden doorlopen en ben je verplicht een volledige boedelbeschrijving op te stellen.
Daarnaast heb je te maken met meer beperkingen bij het beneficiair aanvaarden van een erfenis. Voor bepaalde handelingen met betrekking tot de nalatenschap moet je eerst toestemming vragen bij de rechter.
| Zuiver aanvaarden | Beneficiair aanvaarden |
|---|---|
| Volledig aansprakelijk voor schulden | Beperkt aansprakelijk |
| Privévermogen aansprakelijk | Bescherming van privévermogen |
| Snelle afwikkeling | Langere procedure |
| Minimale administratie | Verplichte boedelbeschrijving en rechtbankverklaring |
Wanneer nalatenschap verwerpen?
Vind je de nadelen van zuivere en beneficiaire aanvaarding te zwaar wegen? Dan kun je de erfenis ook verwerpen. Er zijn verschillende situaties waarin het verstandig kan zijn om een nalatenschap te verwerpen:
- Als de schulden duidelijk hoger zijn dan de bezittingen
- Als je een slechte relatie had met de overledene
- Als je geen enkele binding wilt hebben met de nalatenschap
Wanneer je de erfenis verwerpt, ontvang je niets uit de nalatenschap - geen geld, geen huis, zelfs geen persoonlijke spullen zoals fotoboeken. Je kinderen worden dan automatisch erfgenaam.
De erfenis verwerpen doe je door een schriftelijke verklaring af te leggen bij de rechtbank. Dit moet binnen een redelijke termijn na overlijden gebeuren, maar er is geen wettelijke deadline.
Vraag jouw gratis waardebepaling aanBij een lokale makelaar gespecialiseerd in erfenis
Kan ik de erfenis verwerpen na beneficiaire aanvaarding?
Heb je gekozen om de erfenis te aanvaarden of verwerpen? In beide gevallen kun je niet meer terugkomen op je beslissing. Kies je voor beneficiair aanvaarden, dan zit je hieraan vast. Je kunt niet alsnog overstappen naar verwerpen of zuiver aanvaarden.
Doe daarom vooraf goed onderzoek. Zorg dat je op de hoogte bent van de eventuele hypotheekschuld en laat een makelaar een vrijblijvende waardebepaling uitvoeren als een woning onderdeel is van de nalatenschap.
Hoe werkt beneficiair aanvaarden?
De belangrijkste stappen bij beneficiaire aanvaarding zijn:
- Verklaring nalatenschap indienen bij de rechtbank
- Boedelbeschrijving opstellen
- Schuldeisers oproepen
- Schulden voldoen en resterende bedrag verdelen
1. Verklaring nalatenschap indienen
De eerste stap is het invullen van het formulier 'Verklaring nalatenschap'. Hierin kun je aangeven of je de erfenis wilt verwerpen of aanvaarden (beneficiair of zuiver). Verstrek daarnaast de volgende gegevens:
- Persoonlijke gegevens
- Gegevens van de overledene
- Kopie overlijdensakte
- Kopie legitimatiebewijs
Je kunt het ingevulde formulier indienen bij de rechtbank van de laatste woonplaats van de overledene. Je kunt dit zelf doen of hiervoor een notaris inschakelen. De notaris controleert het formulier en dient het vervolgens in bij de rechtbank.
2. Boedelbeschrijving opstellen
Het huis vertegenwoordigt vaak een groot deel van de waarde van een erfenis. Zodra je weet dat je een huis erft, is het daarom slim om een makelaar te laten langskomen voor een gratis waardebepaling. Dit is geheel vrijblijvend - je zit dus nergens aan vast.
Als je eenmaal weet wat het huis waard is, kun je een gedetailleerde inventaris opstellen van alle bezittingen en schulden. Hanteer de overlijdensdatum als peildatum en leg de boedelbeschrijving ter inzage bij de rechtbank of notaris.
3. Schuldeisers oproepen
Een belangrijke stap in de vereffeningsprocedure van een nalatenschap is het oproepen van schuldeisers. Hierbij informeer je de schuldeisers officieel over het overlijden en verzoek je ze hun vorderingen kenbaar te maken.
Bekende schuldeisers kun je aanschrijven per brief. Hierna hebben ze gemiddeld zes weken de tijd om te reageren. Zijn niet alle schuldeisers bekend? Plaats dan een oproep in de Staatscourant of in door de rechter aangewezen nieuwsbladen.
4. Schulden voldoen en resterende bedrag verdelen
Bij beneficiaire aanvaarding moet je eerst alle schulden van de nalatenschap voldoen voordat je het resterende bedrag kunt verdelen tussen de erfgenamen. Dit gebeurt in de volgende volgorde:
- Betaal eerst de kosten van de uitvaart
- Betaal daarna de kosten van vereffening (en eventueel van de executeur)
- Betaal tot slot alle overige schuldeisers
Hoe lang duurt een erfenis beneficiair aanvaarden?
Er geldt geen vaste termijn voor het beneficiair aanvaarden van een erfenis. Gemiddeld neemt de hele procedure één jaar in beslag, maar de exacte duur verschilt per situatie en kan zelfs oplopen tot meerdere jaren.
Factoren die de afwikkelingsduur kunnen beïnvloeden zijn:
- Onenigheid tussen erfgenamen
- Complexe samenstelling van de nalatenschap
- Internationale aspecten
- Onverkochte bezittingen
- Onverwachte erfgenamen
Erfenis beneficiair aanvaarden: wat kost dat?
Als je een erfenis beneficiair wilt aanvaarden, moet je rekening houden met kosten. De belangrijkste kosten zijn de notariskosten en de griffierechten die je aan de rechtbank betaalt.
Griffierechten
In 2024 bedragen de kosten van griffierechten €155 voor het indienen van je verklaring. Wel kun je deze kosten drukken door de verklaring gezamenlijk in te dienen met andere erfgenamen.
Notariskosten
De notariskosten liggen bij beneficiaire aanvaarding doorgaans hoger dan bij zuivere aanvaarding van een erfenis. Dat komt omdat de procedure complexer en tijdrovender is, waardoor de notaris meer uren voor je aan het werk gaat.
Het uurtarief van notarissen ligt tussen €100 en €200. Hierdoor moet je rekening houden met een bedrag tussen de €250 en €750. Het is verstandig om de notaris vooraf te vragen naar zijn inschatting van de kosten.
| Kostenpost | Bedrag |
|---|---|
| Griffierechten rechtbank | €155 |
| Notariskosten (indicatie) | €250 - €750 |
Wie betaalt de notaris bij beneficiair aanvaarden?
De notariskosten worden in principe betaald uit de nalatenschap zelf. Dit betekent dat voordat jij of andere erfgenamen iets uit de erfenis ontvangen, eerst de kosten van de notaris worden afgetrokken.
Heeft de nalatenschap niet genoeg geld om de notariskosten te dekken? Dan sta je voor een lastige keuze. Je kunt de kosten zelf betalen of de erfenis verwerpen. Bedenk je wel goed of dit de besparing van enkele honderden euro's waard is.
Beneficiair aanvaarden zonder notaris: kan dat?
In principe kun je een erfenis ook beneficiair aanvaarden zonder notaris. Je vult dan zelf het formulier 'Verklaring nalatenschap' in en stuurt dit naar de rechtbank. Wel moet je hierbij nauwkeurig te werk gaan om financiële blunders te voorkomen.
Een notaris is vooral handig bij complexe nalatenschappen. Denk aan:
- Erfenissen met veel schulden
- Meerdere erfgenamen met verschillende belangen
- Onroerend goed dat moet worden verdeeld
- Complexe familieverhoudingen
Beneficiair aanvaarden en belasting
Bij het beneficiair aanvaarden van een erfenis maak je niet alleen kosten, maar ben je ook erfbelasting verschuldigd. Dit geldt zelfs in situaties waarin je het geld van de erfenis nog niet daadwerkelijk hebt ontvangen.
Dit betekent dat je ook erfbelasting moet betalen als bijvoorbeeld een executeur-testamentair weigert de nalatenschap uit te betalen. Zoek daarom vooraf uit of het verstandig is om de erfenis beneficiair te aanvaarden.
Hoeveel bedraagt de erfbelasting in 2024?
Hoeveel erfbelasting je verschuldigd bent na het beneficiair aanvaarden van een erfenis, hangt af van je relatie tot de overledene, de waarde van de erfenis en actuele belastingtarieven en vrijstellingen.
In 2024 gelden de volgende tarieven voor erfbelasting:
| Waarde erfenis | Partner en (pleeg)kinderen | Kleinkinderen | Overige erfgenamen |
|---|---|---|---|
| €0 - €152.368 | 10% | 18% | 30% |
| €152.368 en meer | 20% | 36% | 40% |
De vrijstellingen voor erfbelasting in 2024 zijn:
| Relatie tot overledene | Vrijstelling |
|---|---|
| Partner/echtgenoot | €795.156 |
| Kind/pleegkind/stiefkind | €25.187 |
| Kind met een beperking | €75.546 |
| Ouder(s) | €59.643 |
| Kleinkind | €25.187 |
| Overige erfgenamen | €2.658 |
Over het bedrag boven de vrijstelling betaal je erfbelasting nadat je de erfenis beneficiair aanvaard hebt. Wel gelden er bepaalde voorwaarden voor de vrijstellingen:
Voorwaarden voor partners
- Bij samenwonenden geldt de partnervrijstelling alleen als er minimaal 6 maanden op hetzelfde adres is gewoond
- Bij recht op nabestaandenpensioen kan de vrijstelling worden verlaagd, met een minimale vrijstelling van € 186.9151
Voorwaarden voor kinderen met een beperking
- De overledene moest voor minimaal 50% in het levensonderhoud voorzien
- Het kind moet door de beperking niet in staat zijn om de helft te verdienen van wat gezonde leeftijdsgenoten kunnen verdienen
Voorwaarden voor ouders
- Als beide ouders erven, geldt de vrijstelling van € 59.643 voor hen samen
Voorwaarden voor goede doelen
- ANBI-instellingen (Algemeen Nut Beogende Instellingen) zijn volledig vrijgesteld van erfbelasting
Erfenis beneficiair aanvaarden: wat betaal ik?
Voordat je een erfenis beneficiair aanvaardt, is het slim om te weten wat de nalatenschap je kost en oplevert. Als je de griffierechten en notariskosten bij elkaar optelt, bedragen de gemiddelde kosten tussen de €405 en €905.
Wat je betaalt aan erfbelasting, is afhankelijk van je persoonlijke situatie. De Belastingdienst heeft een handige online rekenhulp waarmee je exact kunt berekenen hoeveel erfbelasting je verschuldigd bent.
Eerst moet je echter weten wat de erfenis waard is. Start als je een huis hebt geërfd daarom met een gratis waardebepaling door een makelaar. De woning is meestal het grootste deel van de erfenis en vormt daarom het beste startpunt.
Vraag jouw gratis waardebepaling aanBij een ervaren makelaar gespecialiseerd in erfenis
Blog