Eigen bijdrage verzorgingshuis: telt verkoop huis mee?

Je vader of moeder is naar een verzorgingstehuis verhuisd. Nu overwegen jullie het huis te verkopen, maar zowel jij als je ouder maken zich zorgen: wat betekent de verkoop voor de eigen bijdrage van de zorg?

Wat is de eigen bijdrage?

Wanneer je ouder in een zorginstelling zoals een verpleeghuis gaat wonen, moet hij of zij een deel van de zorgkosten zelf betalen. Dit is de eigen bijdrage voor de Wet langdurige zorg (Wlz).

De overheid vergoedt het grootste deel van de zorg, maar via de eigen bijdrage draagt je ouder naar draagkracht bij aan de kosten. Die eigen bijdrage wordt maandelijks in rekening gebracht door het Centraal Administratie Kantoor (CAK).

Hoeveel de eigen bijdrage precies is, verschilt per persoon. Het hangt namelijk af van het inkomen en het vermogen van je ouder. Met een proefberekening op de CAK-website kun je een indicatie krijgen van de geschatte eigen bijdrage.

Wanneer betaal je de lage of hoge bijdrage?

Zodra je ouder wordt opgenomen, geldt in principe de lage eigen bijdrage voor de eerste vier maanden​. Dit is zo geregeld om je ouder wat financiële ademruimte te geven in de beginperiode.

Vaak lopen in die maanden naast de zorgkosten namelijk nog dubbele lasten door, zoals kosten van het huis (bijv. hypotheek, huur of abonnementen)​. De lage bijdrage is daarom een stuk lager dan de hoge bijdrage die later kan volgen.

Na de eerste vier maanden stijgt de eigen bijdrage meestal naar de hoge bijdrage​. Dit betekent dat je ouder voortaan meer betaalt per maand voor de zorg, tot aan het vastgestelde maximum (afhankelijk van inkomen en vermogen).

Vergelijk gratis makelaarsGeheel vrijblijvend

Wanneer blijft de lage bijdrage gelden?

Er zijn uitzonderingen waarbij altijd de lage bijdrage blijft gelden, zelfs na de eerste 4 maanden​:

Partner thuis

Woont de partner van je ouder (bijv. je andere ouder) nog zelfstandig thuis? Dan blijft de lage eigen bijdrage van toepassing​. Dit is bedoeld om de thuisblijvende partner financieel te ontzien.

Zorg voor kinderen thuis

In het uitzonderlijke geval dat je ouder nog jonge kinderen heeft waarvoor hij/zij kosten maakt, blijft de lage bijdrage gelden​. Dit scenario komt bij hoogbejaarde ouders niet vaak voor.

Deeltijd of thuiszorgpakketten

Als je ouder gebruikmaakt van een modulair pakket thuis (MPT), volledig pakket thuis (VPT) of persoonsgebonden budget (PGB) in plaats van intramurale zorg, dan geldt ook een lagere bijdrage regeling​. Dit is echter niet van toepassing bij volledige opname in een verpleeghuis.

Hoe wordt de bijdrage berekend?

De berekening van de eigen bijdrage is een beetje technisch, maar we leggen het simpel uit. Het CAK berekent de bijdrage op basis van het verzamelinkomen en het vermogen van je ouder, gekeken naar de situatie van twee jaar eerder.

Dit betekent dat voor de bijdrage in 2025 wordt gekeken naar inkomen en vermogen in 2023. Dat komt omdat de Belastingdienst deze gegevens pas dan definitief heeft vastgesteld. Maar wat wordt nu verstaan onder inkomen en vermogen?

Inkomen

Onder inkomen valt alles wat je ouder aan inkomsten had: AOW, pensioen, eventuele aanvullende uitkering en ook het inkomen uit de eigen woning. De Belastingdienst noemt dit box 1 (werk/uitkering/eigen woning) en box 2 (vaak niet relevant hier)​.

Vermogen

Onder vermogen valt alles dat voor de belasting als box 3 vermogen wordt gezien - denk aan spaargeld, beleggingen of de opbrengst van een verkochte woning. Niet het hele vermogen telt direct mee.

Er is in 2025 een vrijstellingsdrempel (toetsbedrag) van €33.748 voor een alleenstaande of ruim €67.000 voor partners​. Tot dat bedrag blijft het vermogen buiten beschouwing voor de eigen bijdrage.

Over alles boven die grens pakt het CAK 4% als een fictief inkomen en telt dat bij het verzamelinkomen op​. Je betaalt dus niet 100% van je spaargeld, maar door die 4%-bijtelling gaat bij een hoog spaarsaldo de bijdrage wel richting het maximum.

Berekening van de eigen bijdrage

Het CAK kijkt naar het totaal van inkomen + vermogensbijtelling en past een speciale formule toe om de maandelijkse eigen bijdrage te berekenen:

• Bij een laag inkomen/vermogen komt de bijdrage lager uit (of zelfs nihil als iemand alleen AOW op minimumniveau heeft)
• Bij een hoger inkomen of veel vermogen zal de bijdrage hoger zijn, tot aan het eerder genoemde maximum van €2954,40 per maand

Wat gebeurt er als je het huis verkoopt?

Stel, je besluit om het huis van je ouder te verkopen nu hij of zij in het verzorgingstehuis woont. Wat betekent dat voor de financiën en de eigen bijdrage?

Verandering van vermogen

Bij verkoop komt de overwaarde van de woning vrij. Dit is de netto opbrengst na aflossing van een eventuele hypotheek. Dat bedrag komt op de bankrekening van je ouder te staan en verhoogt daarmee het spaargeld/vermogen.

Zolang de woning nog niet verkocht was en gold als eigen woning (box 1), werd de waarde níet meegeteld voor de bijdrage​. Maar na verkoop valt het geld in box 3 en telt het dus als vermogen mee​.

Je ouder wordt op papier dan een stuk “rijker”, waardoor de eigen bijdrage zal stijgen. De hogere eigen bijdrage door een verkoop treedt niet direct in werking. Zoals eerder uitgelegd, kijkt het CAK naar het vermogen van twee jaar geleden.

Vraag jouw gratis waardebepaling aanBij een lokale, gespecialiseerde makelaar

Wanneer telt de verkoop mee voor de bijdrage?

De timing van verkoop is belangrijk. De Belastingdienst kijkt namelijk naar je vermogen op 1 januari van ieder jaar - de peildatum. Dit betekent dat het uitmaakt of het geld van de huisverkoop vóór of ná 1 januari op de rekening staat.

Verkoop vóór de jaarwisseling

Verkoop je het ouderlijk huis in december en staat de overwaarde op 31 december op de rekening? Dan valt dat bedrag op 1 januari meteen in box 3. Het hoort dan bij je vermogen van dat (nieuwe) jaar en het CAK rekent dit twee jaar later mee.

Verkoop na de jaarwisseling

Besluit je te wachten tot januari om te verkopen? Op 1 januari was de woning nog niet verkocht (dus geen groot bedrag op de rekening). Het geld komt pas in dat nieuwe jaar erop.

Gevolg: op 1 januari van dat jaar stond het vermogen nog laag. De Belastingdienst ziet de overwaarde pas op de peildatum een jaar later. Hiermee schuift het meetellen voor de eigen bijdrage weer een jaar op.

Moet ik de woning meteen verkopen?

Je bent niet verplicht om het huis direct te verkopen zodra je ouder intrekt in het verzorgingstehuis. Zolang de woning eigendom blijft van je ouder én als eigen woning geldt, telt de waarde niet als vermogen mee.

De regelgeving stelt dat een huis dat leeg komt te staan, nog twee jaar lang als eigen woning (box 1) mag worden aangemerkt​. Je ouder heeft in die periode dus geen nadeel van de woningwaarde voor de eigen bijdrage.

Nadelen van verkoop uitstellen

In theorie kun je zo de hogere bijdrage door verkoop enkele jaren uitstellen. Let op: dit betekent wel dat het huis intussen leeg blijft of te koop staat, met eventuele kosten van dien (bijvoorbeeld onderhoud, verzekeringen, OZB).

Daarnaast komt na de beginperiode van vier maanden de lage bijdrage te vervallen. Vanaf dan betaal je een hogere bijdrage op basis van je inkomen en vermogen, maar in de eerste twee jaar nog zonder dat de overwaarde uit het huis meegerekend wordt.

Hoe kan ik de eigen bijdrage voor een verpleeghuis verlagen?

Helemaal ontkomen aan de eigen bijdrage zal niet lukken – en dat is ook logisch, omdat het een bewuste bijdrage aan zorgkosten is. Maar je kunt er wel voor zorgen dat je ouder niet méér betaalt dan nodig.

Enkele strategieën om de eigen bijdrage zo laag mogelijk te houden:

• Huis aanhouden
• Schenkingen doen
• Kosten vooruitbetalen
• Partnerstrategie (indien van toepassing)
• Herberekening aanvragen bij het CAK

Huis aanhouden

Zoals gezegd kun je ervoor kiezen om de woning niet direct te verkopen. Zolang het huis in bezit blijft en binnen de termijn als eigen woning gezien wordt, blijft de eigen bijdrage lager​.

Je ouder betaalt dan mogelijk langere tijd alleen de lage bijdrage of een lagere hoge bijdrage (omdat het vermogen nog laag is). Dit kan voordelig zijn als je ouder bijvoorbeeld niet lang meer van de zorg gebruik hoeft te maken.

Schenkingen doen

Een manier om het vermogen van de ouder te verlagen is door geld te schenken aan de kinderen. Dit kan bijvoorbeeld (gedeeltelijk) van de verkoopopbrengst, maar de ouder kan hier ook al voor de verkoop mee beginnen.

Door te schenken vermindert het vermogen van je ouder, waardoor later de eigen bijdrage lager uit kan vallen​. Er zijn belastingvrije schenkingsbedragen waar je gebruik van kunt maken; schenk dus bij voorkeur binnen die vrijstellingen.

Kosten vooruit betalen

Soms kun je bepaalde grote uitgaven doen die het vermogen verlagen. Denk aan het aflossen van schulden (bijvoorbeeld een resthypotheek op de woning als die nog niet volledig afgelost is) of het betalen van uitvaartkosten vooruit.

Ook investeringen in comfort voor je ouder (zoals een betere kamer, hulpmiddelen, aanvullende zorg niet vergoed door de instelling) verlagen het spaargeld. Elk bedrag dat niet op de rekening staat op 1 januari telt niet mee als vermogen.

Natuurlijk moet je dit alleen doen voor uitgaven die zinvol zijn – geld moet niet zomaar worden “opgemaakt”, maar als er toch bestedingen nodig of nuttig zijn, is het effect dat het vermogen daalt.

Partnerstrategie (indien van toepassing)

Heeft je ouder nog een partner die zelfstandig woont? Zorg er dan voor dat ze partner voor de Wlz-bijdrage blijven. Dat betekent bijvoorbeeld niet kiezen voor de hogere alleenstaanden-AOW, ook al zou die partner dan iets meer AOW krijgen.

Het financieel voordeel daarvan weegt meestal niet op tegen het nadeel dat je ouder dan als alleenstaand wordt gezien voor de zorgbijdrage (waardoor hij/zij de hoge eigen bijdrage moet betalen)​.

Herberekening aanvragen bij het CAK

Is de financiële situatie van je ouder recent sterk in negatieve zin veranderd (bijvoorbeeld veel vermogen weg door zorgkosten of schenkingen), terwijl de eigen bijdrage nog gebaseerd wordt op een “rijker” verleden?

Dan kun je bij het CAK een aanpassing van de eigen bijdrage aanvragen​. Je moet dan aantonen dat het actuele inkomen/vermogen veel lager is dan twee jaar terug. Dit kan de bijdrage verlagen zonder twee jaar te hoeven wachten.

Praktische tips voor jouw situatie

Iedere familie heeft andere wensen en omstandigheden. Hieronder enkele praktische scenario’s met tips, zodat je kunt kijken wat het beste aansluit bij jouw situatie:

Partner nog thuis, huis blijft bewoond

In dit geval hoeven jullie het huis niet te verkopen als dat niet gewenst is. Je andere ouder kan er blijven wonen zonder dat de woningwaarde meetelt voor de bijdrage. De eigen bijdrage voor de verzorgingshuisplaats blijft dan de lage bijdrage​.

Zorg wel dat de vaste lasten van het huis gedekt blijven uit het inkomen van je ouders. Bespreek samen of verkoop in de toekomst nodig of gewenst is (bijvoorbeeld als de thuiswonende ouder ook kleiner wil wonen).

Ouder alleen, huis is leeg en geen acute geldnood

Je kunt overwegen om voorlopig niet te verkopen. Zolang het huis leeg staat en binnen de tweejaarstermijn valt, telt het niet mee als vermogen​. Je ouder blijft dan voorlopig een lagere eigen bijdrage betalen.

Meestal betaalt je ouder de eerste twee jaar slechts de lage bijdrage en daarna duurt het nog eens twee jaar voordat het effect van de verkoop merkbaar wordt. De gemiddelde verblijfsduur in een verpleeghuis is minder dan een half jaar​.

Ouder maakt zich zorgen dat “alles opgaat”

Praat met je ouder en leg uit dat er een limiet zit aan wat hij/zij moet betalen. Niet alle spaargeld of huisopbrengst gaat rechtstreeks naar het verpleeghuis; er blijft altijd een deel over voor persoonlijke uitgaven en uiteindelijk erfenis.

Bovendien is de eigen bijdrage bedoeld om eerlijk bij te dragen, niet om iemand kaal te plukken. In de praktijk vallen de totale kosten soms mee omdat niet iedereen nog jarenlang in het tehuis doorbrengt.

Ouder alleen, geld nodig voor zorg of dubbele lasten

Als het nodig is om de woning te verkopen om de kosten van het tehuis of dubbele lasten te dekken, doe dat dan. De eigen bijdrage gaat hierdoor later wel omhoog, maar je voorkomt dat rekeningen onbetaald blijven in de tussentijd.

Probeer de verkoop zo gunstig mogelijk te plannen (bijvoorbeeld rond de jaargrens, zoals eerder genoemd, als dat haalbaar is). En bedenk een plan voor de opbrengst om de hoogte van de eigen bijdrage en andere belastingen te beperken.

Méér besparen dan via de eigen bijdrage

Zoals je hebt gelezen, kun je honderden euro's per maand besparen op de eigen bijdrage door de verkoop van het ouderlijk huis slim te plannen. Maar wist je dat het inschakelen van de juiste makelaar je ouder financieel veel méér oplevert?

Bepaalde makelaars in elke regio zijn namelijk gespecialiseerd in verkoop van het ouderlijk huis in deze situatie. Gemiddeld behalen zij een 4,4% hogere verkoopopbrengst dan hun collega's.

Op een huis met een waarde van €450.000 betekent dit liefst €19.800 extra bij verkoop. Door het inschakelen van de juiste makelaar kun je de eigen bijdrage voor het verzorgingstehuis dan ook ruimschoots terugverdienen.

Vergelijk gratis makelaarsGeheel vrijblijvend

Veelgestelde vragen